ترس شبانه کودک یکی از رایج‌ترین نگرانی‌هایی است که والدین در دوران رشد فرزندشان با آن مواجه می‌شوند. این ترس‌ها، که اغلب به شکل ترس از تاریکی، هیولاها، یا تنها خوابیدن بروز می‌کنند، بخشی طبیعی از فرآیند رشد کودک هستند. اما چگونه می‌توانیم به کودک کمک کنیم تا این ترس‌ها را پشت سر بگذارد؟
چرا کودکان در شب می‌ترسند؟
ترس‌های شبانه معمولاً در سنین خردسالی و پیش‌دبستانی بروز می‌کنند. تخیل فعال کودکان، اضطراب جدایی از والدین، و تجربیات روزانه می‌توانند نقش مهمی در شکل‌گیری این ترس‌ها ایفا کنند. از نگاه علمی، حتی نظریه‌های تکاملی هم اشاره می‌کنند که ترس از تاریکی می‌تواند ریشه در غرایز بقاء انسان داشته باشد، زمانی که شب‌ها احتمال خطرات بیشتر بود.
در یک مطالعه در هلند، مشخص شد که بیش از ۷۳٪ از کودکان ۴ تا ۱۲ ساله ترس‌های شبانه را تجربه کرده‌اند، در حالی که تنها ۳۴٪ از والدین آن‌ها از این ترس‌ها آگاه بوده‌اند. این آمار نشان می‌دهد که بسیاری از ترس‌های کودکان ممکن است نادیده گرفته شوند.
چطور با ترس شبانه کودک برخورد کنیم؟
درک و اعتباربخشی به ترس‌ها
اولین و مهم‌ترین قدم، درک و پذیرش ترس کودک است. حتی اگر ترس کودک برای ما بزرگسالان بی‌اهمیت به نظر برسد، برای او واقعی و جدی است.
به کودک اجازه دهید در مورد ترس‌هایش صحبت کند، اما هرگز او را به این کار مجبور نکنید. گوش دادن فعال و بدون قضاوت، به او احساس امنیت می‌دهد.
اجتناب از تقویت ترس‌ها
هرچند که ممکن است استفاده از «اسپری ضد هیولا» یا جست‌وجوی زیر تخت سرگرم‌کننده به نظر برسد، اما این رفتارها به‌طور ناخودآگاه ترس کودک را تأیید و تقویت می‌کنند. همچنین ایجاد عادت‌هایی مانند پاک‌سازی شبانه اتاق ممکن است باعث تأخیر در زمان خواب شود.
استفاده از اشیاء امنیت‌بخش
برخی کودکان با در آغوش گرفتن یک عروسک، پتو یا اسباب‌بازی مورد علاقه آرامش می‌گیرند. این اشیاء نقش حمایت روانی ایفا می‌کنند و می‌توانند هنگام تنها خوابیدن مفید باشند.
همچنین استفاده از چراغ خواب با نور ملایم و باز گذاشتن در اتاق، در صورتی که باعث اختلال در خواب نشود، می‌تواند به کاهش ترس از تاریکی کمک کند.
محدود کردن محتوای ترسناک
کودکان مستعد یادگیری مشاهده‌ای هستند. تماشای فیلم‌ها یا برنامه‌های ترسناک، یا حتی شنیدن داستان‌های دلهره‌آور، به‌ویژه قبل از خواب، می‌تواند ترس‌های شبانه کودک را تقویت کند. بهتر است محتوای تصویری و شنیداری کودک با دقت انتخاب شود.همراهی آرامش‌بخش
در برخی موارد، خوابیدن در کنار خواهر یا برادر بزرگ‌تر یا وجود یک حیوان خانگی آرام مانند آکواریوم ماهی، می‌تواند به کودک احساس امنیت بیشتری بدهد، به شرطی که آرامش خواب هر دو طرف حفظ شود.راهکارهای علمی و عملی برای کاهش ترس شبانه کودک
- ایجاد روتین آرام‌بخش قبل از خواب فعالیت‌هایی مانند مطالعه داستان‌های ملایم، گوش دادن به موسیقی آرام یا تمرین تنفس می‌توانند سطح اضطراب را کاهش دهند.
- برقراری ارتباط عاطفی پیش از خواب اختصاص چند دقیقه به گفت‌وگو یا بازی با کودک قبل از خواب، پیوند عاطفی او با والدین را تقویت و حس امنیت را بیشتر می‌کند.
- تشویق به بیان احساسات کودکان را ترغیب کنید احساسات خود را بیان کنند. شنیدن جملاتی مانند «می‌فهمم که ترسیدی، اما من اینجام» می‌تواند بسیار آرام‌بخش باشد.
- محدود کردن محرک‌های اضطراب‌زا نور زیاد، صداهای آزاردهنده یا برنامه‌های تلویزیونی نامناسب می‌توانند خواب کودک را مختل کنند. بهتر است اتاق خواب محیطی آرام و یکنواخت باشد.
- الگوی رفتاری سالم بودن اگر کودک شاهد ترس یا اضطراب شما باشد، ممکن است آن را تقلید کند. آرامش و اطمینان شما، بهترین آموزش غیرمستقیم برای فرزندتان است.
